Lehçede Kişi ve İyelik Zamirleri (Konu 40)

Merhaba Arkadaşlar,
Bugünkü konuda kişi ve iyelik zamirleri hakkında dilbilgisel ayrıntılara girmeyeceğim. Bu konuyu yazmamın sebebi ise ilerideki konuyu daha iyi anlayabilmeniz içindir. Yani bir nevi ön hazırlık gibi bir şey olacak:

Kişi Zamirleri:

1.Tekil Kişiler

Ja (T.O = Ya ) -->  Ben

Ty (T.O = Tı) --> Sen

** Pan --> Bay, sen

** Pani --> Bayan, sen   <-Evli ise

** Panna --> Bayan, sen  <- Bekar ise

Not: İki yıldızla (**) yazdığım zamirler resmi dilde ve resmi tanışma faslında kullanılıyor.

On  --> O           <-Erkekler için
Ona --> O          <- Kadınlar için
Ono  --> O         <- Hayvan ve nesneler için


2. Çoğul Kişiler

My (T.O = Mı) --> Biz

Wy (T.O = Vı) --> Siz

** Panowie -->  Baylar, Beyefendiler

** Panie --> Bayanlar, Hanımefendiler

** Państwo --> Bayanlar ve Baylar

Not: İki yıldızla (**) yazdığım zamirler resmi dilde ve resmi tanışma faslında kullanılıyor.

Oni  --> Onlar    <-  * Erkek, Kadın grubu ve karışık gruplar için.
One  --> Onlar  <-  * Grupta olmayan erkekler için.

Leh arkadaşlara göre, aynı Türkçede olduğu gibi,  konuşurken genelde kişi zamirini pek kullanmazlarmış. Eğer konuşmanıza kuvvetli bir vurgu yapmak istiyorsanız, o zaman onu kullanmanız gerekebilir.

 İyelik Zamirleri:

Arkadaşlar, bu kısımda dilbilgisini uzun uzun anlatmayacağım ama kısaca bilgi vermek istiyorum. Lehçede, “Eril”, “Dişi” ve “Nötr” olmak üzere üç çeşit isim var ve buradaki isimlere ve onların çoğul olup olmadığı durumuna bakılarak iyelik zamirleri alırlar. Bu isimlerin hangisi eril veya dişi veya nötr olduğunu anlamak için bu konuyu anlatan çeşitli Lehçe dilbilgisi kaynaklarından ve sözlükten bakıp öğrenebilirsiniz.  Gelin beraber onların tekil ve çoğul hallerini görelim:

Benim - Tekil Hali

Mój  (T.O = Muj) --> Benim  …-m   <--  sözcük “Eril” ise

Örnek:  Mój syn (T.O =Muy sın) --> Benim oğlum

Moja  (T.O = Moya )   <--   sözcük “Dişi” ise
Örnek: Moja żona (T.O = Moya jona) Benim karım.

Moje (T.O = Moye )   <--  sözcük “Nötr” ise
Örnek:  Moje miejsce (T.O = moye myeytse ) --> Benim koltuğum.

Benim  - Çoğul Hali

Moi (T.O = Moy) -->  Benim …-larım/-lerim  <--   sözcük “Eril çoğul” ise

Örnek:  Moi dzieci (T.O = Moy ciçi) -->   Benim çocuklarım

Moje (T.O = Moye)     <--  sözcük “Dişi ve Nötr çoğul” ise

Örnek:  Moje Ciocie (T.O = Moye çoçe) -->  Teyzelerim

Senin  - Tekil Hali

Twój (T.O =  Tfuy) --> Senin  …-n   <--  sözcük “Eril” ise

Örnek:  Twój Brat (T.O =  Tvuy Brat) -->  Senin kardeşin

Twoja (T.O =Tfuya )   <--  sözcük “Dişi” ise

Örnek:  Twoja matka (T.O =Tfuya matka) -->  Senin annen

Twoje (T.O = Tfoye )  <--  sözcük “Nötr” ise

Örnek:  Twoje  krzesło (T.O = Tfoye kşesvo) -->  Senin sandalyen

Senin  - Çoğul Hali

Twoi (T.O = Tfoy) --> Senin  …-ların /-lerin   <--  sözcük “Eril çoğul” ise

Örnek:  Twoi dzieci (T.O = Tfoy ciçi) -->  Senin çocukların   

Twoje (T.O = Tfoye )   <--  Eğer sözcük “Dişi ve Nötr çoğul” ise  
Örnek:  Twoje ciocie (T.O = Tfoye çoçe) -->  Senin teyzelerin  


Dikkat! : 3 yıldızlı (***) olanlarda iyelik zamirleri diğerleri gibi ek almazlar. İsim tekil ya da çoğul ise, iyelik zamirinin yanına aynen yazılacaktır. Aşağıda başlıklara ve örneklere bakarsanız, ne demek istediğimi anlayacaksınız:

*** Onun

Jego (T.O = Yego ) --> Onun …-i / onun …-leri     <--   sözcük “Eril ve Nötr” ise

Örnek:  Jego syn (T.O = Yego sın) --> Onun oğlu

Jego dzieci (T.O = Yego ciçi) --> Onun çocukları

Jej (T.O =Yey )    <--  Eğer sözcük “Dişi” ise

Bizim - Tekil Hali

Nasz (T.O = Naş) --> Bizim …-muz      <--  sözcük “Eril” ise

Örnek: Nasz syn (T.O = Naş sın) --> Bizim çocuğumuz

Nasza (T.O = Naşa)       <--   sözcük “Dişi” ise

Örnek: Nasza córka  (T.O = Naşa tsurka) --> Bizim kızımız.

Nasze (T.O = Naşe )     <--  sözcük “Nötr” ise

Örnek:  Nasze krzesło (T.O = Naşe kşesvo) --> Bizim sandalyemiz

Bizim - Çoğul Hali

Nasi  --> Bizim …-larımız / -lerimiz   <--  sözcük “Eril çoğul” ise
Örnek: Nasi dzieci (T.O =  Nasi ciçi) --> Bizim çocuklarımız.

Nasze (T.O =  Naşe)    <--  sözcük “Dişi ve Nötr çoğul” ise  
Örnek: Nasze ciocie (T.O =  Naşe çoçe)


Sizin - Tekil Hali

Wasz (T.O = Vaş) --> Sizin …-unuz  <--  sözcük “Eril” ise

Wasza (T.O = Vaşa) <--   sözcük “Dişi” ise

Wasze (T.O = Vaşe) <--  sözcük “Nötr” ise

Sizin - Çoğul Hali

Wasi (T.O = Vasi)  -->  Sizin …-larınız    <--  sözcük “Eril çoğul” ise
Wasze (T.O = Vaşe)  <--  sözcük “Dişi ve Nötr çoğul” ise 

***Onların

Ich (T.O =  ih) --> Onların …-i / Onların  …-ları

Not: Pana (resmi dilde bay) ve Pani (resmi dilde bayan) olan iyelik zamirlerinin çoğul ekleri yoktur. Tıpkı yukarıda,  özellikle açıkladığım, bazı iyelik zamirler için yazdığım kural geçerlidir.  

Burada bu konuyu genel hatlarını yazmaya çalıştım. Bununla ilgili daha detaylı dilbilgisi bilgi için lütfen diğer kaynaklara bakınız. Konuyu burada bitiyorum. Yeniden başka bir konuda görüşmek dileğiyle… Kolay gelsin!

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Not: Burada Lehçe sözcüklerin Türkçe okunuşu yaklaşık olarak verilmiştir. Bazı okunuşlar yanlış olabilir. Konularda varsa ifade ya da cümle için eksiklikler, eksik olanları tam yazıp, yanlış olanları düzeltip güncelleyeceğim.  Lehçe ve Türkçe cümle kuruluş yanlışım ya da imla hatası olursa; önerileriniz veya eleştirileriniz varsa, lütfen buraya yazınız. Sizlerden alacağım öneri ve görüşlerinden yararlanarak bu bloğumu daha iyi yazacağım ve ona göre güncelleyeceğim. İlgilinize teşekkür ederim.

 Note: I write this blog for my hobby. Friends! If I did something wrong in Polish lessons- for instance, words, sentences, and conversations... etc, please warn or tell me. If you have any opinions, wishes, about this Polish lessons, please tell me them. Your opinions are very important for me. Thanks for your interest.